مرتضی سالمی قمصری؛ سهراب یزدانی؛ مرتضی فرهادی؛ فرشاد مومنی
چکیده
در این مقاله از منظر جامعهشناسی تاریخی به اصل چهار ترومن که بهعنوان یکی از معروفترین برنامههای آمریکا برای مهار کمونیسم در اروپا معرفیشده بود پرداختهشده است. بر اساس اصل چهار کمکهای آمریکا به دو منظور صورت میگرفت: «نخست ایجاد ثبات اقتصادی برای جلوگیری از رشد کمونیسم و دوم کمک به اقتصاد آمریکا از طریق قادر ساختن اروپاییان ...
بیشتر
در این مقاله از منظر جامعهشناسی تاریخی به اصل چهار ترومن که بهعنوان یکی از معروفترین برنامههای آمریکا برای مهار کمونیسم در اروپا معرفیشده بود پرداختهشده است. بر اساس اصل چهار کمکهای آمریکا به دو منظور صورت میگرفت: «نخست ایجاد ثبات اقتصادی برای جلوگیری از رشد کمونیسم و دوم کمک به اقتصاد آمریکا از طریق قادر ساختن اروپاییان به خرید کالاهای آمریکایی؛ که پس از گذشت زمان کوتاهی به دیگر کشورها که در معرض رفتن به پشت پرده آهنین بودند نیز سرایت کرد. هدف از تدوین این مقاله بررسی شرایط تاریخی اصل چهار و اثرات آن در ایران بر اساس نظریههای توسعه است. نظریههای توسعه در سه گروه وابستگی، جهانی و نوسازی قابل دستهبندی است. در این میان نظریهپردازان نوسازی معتقد بودند که برای ایجاد رشد اقتصادی پایدار و خودجوش در جهان سوم، کشورهای جهان سوم باید مرحله گذار از جامعه سنتی به جامعه مدرن که کشورهای پیشرفته قبلاً تجربه کردهاند، را تجربه کنند. ایشان موانع اساسی نوسازی را در نهادها و ارزشهای فرهنگی سنتی کشورهای جهان سوم میدیدند که با رشد و توسعه اقتصاد و صنعتی شدن در تضاد است. هدف کوتاهمدت اصل چهار جلوگیری از نفوذ کمونیسم در اروپا و کشورهای حساس برای آمریکا بود که توانست به آن دست یابد اما با ریلگذاری ویژه در بلندمدت هم توانست به اهدافی که موردنظر دولت آمریکا بود دست یابد